Het boek staat inmiddels vol met onderstrepingen van mijn kant, dat maakt het vrij eenvoudig om nu wat door te geven wat voor mij belangrijk is in dit boek:
Alfie nodigt ons uit om even pas op de plaats te maken, en helemaal bij het begin te beginnen en bedenken wat we eigenlijk met onze kinderen willen. Wat zijn onze doelen voor de lange termijn? Willen we mensen van ze maken die gehoorzaam alles doen wat hen wordt opgedragen en niet moeilijk doen, of willen we dat ze opgroeien tot verantwoordelijke mensen, die keuzes kunnen maken die zowel voor henzelf als voor hun omgeving uitwerken wat ze willen?
De boodschap die wij onze kinderen geven, komt voor het grootste deel uit wat wij ze voorleven. We zouden kunnen denken dat als we een preek houden over welk onderwerp dan ook, dat we ze daarmee hebben ingeprent wat belangrijk is, maar véél belangrijker is wat we zelf doen. En dat kan wel eens een heel andere boodschap zijn.
Kohn neemt ruim de tijd om de negatieve gevolgen van voorwaardelijk ouderschap uit te leggen. Wat het doet met een kind als het apart wordt gezet (zonder dat het dit zelf wil). Wat je eigenlijk uitwerkt bij je kind als je beloningen geeft voor goed gedrag (je traint daarmee je kind om de motivatie te halen uit de beloning, terwijl je veel liever zou willen dat je kind motivatie haalt uit het effect van het goede gedrag op zichzelf en op anderen).
Hij schrijft over dwingend ouderschap. Controle willen hebben. Wat voort zou kunnen komen juist uit de angst om te toegeeflijk te zijn...
Over het geven van straffen is Kohn uiteraard duidelijk. De les die kinderen uit een pak slaag kunnen halen, is dat "je je zin kunt krijgen bij mensen die zwakker zijn dan jij, door ze pijn te doen". Ik vond het pijnlijk om te lezen wat hij schrijft over het geven van waarschuwingen vooraf, waardoor kinderen 'hadden kunnen weten dat hun gedrag bestraft zou worden', omdat ik deze methode zelf ook heb toegepast en dat nog liefdevol vond ook. Natuurlijk is het nóg slechter als er onvoorspelbaarheid zit in je straffen, of onduidelijkheid.
Uit het boek De vijf talen van de liefde voor kinderen, waar ik altijd zeer opgetogen over ben geweest, heb ik geleerd hoe je straf (of een consequentie) kunt geven in liefde. Dit was zeker een stap in de goede richting, maar Alfie Kohn heeft mij overtuigd dat er nog meer stappen de goede richting op zijn. En als je die stappen weet, dan zie je ook ineens hoe schadelijk de andere 'goede/betere' methode was. Dat soort regels ('als jij x doet, gebeurt er y met jou') brengen een boodschap van wantrouwen over: 'ik denk niet dat jij het juiste zal doen zolang je niet bang bent voor straf. Dat maakt dat kinderen denken dat ze gehoorzamen omwille van extrinsieke redenen, en benadrukt hun machteloosheid'.
En zo gaat het maar door. Hoofdstuk na hoofdstuk. En ik herken mijzelf op pijnlijke wijze in wat hij schrijft, óók (of misschien wel vooral) als ik terugdenk aan mijn eigen opvoeding.
DUS. Wat dan wel?
Hoe lastig ik het ook vond om hier te komen, hoe logisch is het nu voor mij geworden, om te snappen hoe dan wel. Eigenlijk word je als ouder een soort coach voor je kind. Je erkent zijn eigen autonomie, en je helpt hem stap voor stap, op zijn eigen niveau, te beseffen wat zijn keuzes voor gevolgen hebben. Voor hemzelf en voor zijn omgeving.
Stop met het zoeken naar manieren om je kind te laten doen wat jij wilt. Dat werkt namelijk niet. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat je onverschillig wordt voor je kind en nooit meer ingrijpt. Gedrag wat echt niet kan laten gaan, dat is óók niet de bedoeling. De manier waaróp je ingrijpt, dat is waar het om gaat. Zonder veroordeling voor het kind ('jij bent stout als je slaat'), maar met begrip voor het gevoel van het kind. Het kind slaat namelijk niet voor niks. Als je dat gevoel valideert, dan kun je daarna samen met het kind kijken hoe het ook kan. En zo heeft het kind een enorm waardevolle les geleerd.
Zo opvoeden vraagt om een hoge mate van persoonlijke ontwikkeling. Je moet het eerst zelf begrijpen voordat je het kunt overbrengen. Veel ouders zouden hier een stuk ontwikkeling kunnen of moeten inhalen. Maar is dat niet juist fijn? Levert dat geen dubbele, of zelfs veelvoudige winst op? Voor jouzelf, voor je kind, én voor alle anderen in je omgeving?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten