Kinderen in pleegzorg - emoties tonen

 Daar zeg je me wat. Emoties tonen, dat is nogal een hoofdstuk. Emoties begrijpen, emoties toelaten, de hele bups. 

En als je dan zelf met veel moeite eindelijk doorhebt hoe belangrijk het is dat je je eigen emoties niet tegenhoudt, maar gewoon laat komen, zodat je gaat ervaren dat ze daarna echt weggaan in plaats van te blijven hangen en voor een steeds grotere druk zorgen, ga je beseffen dat dit HET grote probleem is van het hele gezin. 

Dat de kinderen zo weinig (of helemaal geen) emotie toonden toen ze zomaar bij hun ouders werden weggehaald en op andere plekken bij wildvreemde mensen werden ondergebracht, dat vond de voogd vreemd. 

Maar toen een van de kinderen op school niet altijd zo braaf en meegaand was, maar af en toe de aandacht trok met clownesk gedrag, dat vond ze ook vreemd. En de juf ook. 

En zo kan ik een lange post schrijven, wat ik niet doe want ik wil het zo schrijven dat het niet al te herleidbaar is naar de kinderen.

Dat ik zelf zo weinig emoties toonde (de eerste helft van het hele traject tot nu toe), dat vonden ze vreemd. Maar als ik dan een keer wel liet zien hoe hoog het me zat, dan was dat weer vreemd.

Begrijp je mijn frustratie en verbazing? Juist mensen in de hulpverlening zouden toch moeten begrijpen hoe belangrijk is dat de apathie eindelijk verdwijnt? Dat je zou moeten staan te juichen als er ergens iets van emotie te bespeuren is? 

Dr. Melillo schrijft in zijn boek Disconnected Kids, dat als kinderen (en dat geldt volgens mij net zo goed voor volwassenen) eindelijk de verbinding gaan maken die aan de basis van hun bestaan had moeten liggen, dat ze dan in een versneld tempo een gezonde ontwikkeling doormaken, inclusief bijvoorbeeld peuterpuberteit. Dat het dan heel fijn is, en toe te juichen, als een kind van 12 gedrag gaat vertonen dat bij gezond opgroeiende kinderen komt op 2-jarige leeftijd. En dat je ze ook zo moet behandelen alsof ze twee jaar oud zijn: hen laten uitrazen en niet berispen op dit gedrag. Dat ze dan pas de gelegenheid krijgen om ook weer door te groeien.

Ik ben ontzettend blij dat ik dit nu weet. Maar ik had het zo fijn gevonden als degenen die voor mijn kinderen zorgen dit ook wisten.....

Kinderen in pleegzorg - opvoedmethoden

 Mijn kinderen zijn verdeeld over meerdere plekken, en dus heb ik ook te maken met zeer uiteenlopende opvoedmethoden. Dat heeft voor heel wat verwarring en frustratie gezorgd...

In het begin trok ik het me nog heel erg aan hoe anderen over mij dachten. Logisch, want ik wilde vanaf het begin laten zien dat de kinderen bij mij veilig waren, en vooral de voogd moest daar ook van overtuigd raken. Dat valt niet mee als de pleegouders van één kind duidelijk andere richtlijnen volgen dan ik - veel strakker - en niet rechtstreeks met mij communiceerden maar dat ging dan via hun eigen organisatie, die weer contact opnam met de voogd en die dan een mailtje aan mij stuurde dat er zorgen waren over iets wat ik had gedaan (of niet gedaan). Terwijl niemand gewoon aan mij vroeg wat er precies aan de hand was, en het in de allermeeste gevallen gewoon een opgeblazen zeepbel was die na opheldering uit elkaar spatte.

Op een van de andere plekken is de opvoedmethode juist veel losser dan die van mij. Dat vond ik eerst maar lastig te rijmen met de kritiek die er vanuit de ene kant via de voogd kwam. Diezelfde dingen zag ik namelijk gebeuren in het andere huis, maar dan nog een graadje erger.

Toch heeft juist dit verschil tussen de twee huizen mij laten zien dat ik zelf eigenlijk best oké was in de manier waarop ik met mijn kinderen omging. Misschien juist omdat ik er zo'n beetje tussenin zit.
En het heeft eigenlijk heel helend gewerkt om hier diep over door te denken, situaties van vroeger terug te halen en die te leggen naast wat ik bij hen meemaakte, te denken, te overdenken, en nog eens na te denken. En te concluderen.

Op de derde plek, waar twee pubers zaten (nu zit er nog één), zijn meerdere begeleiders. Met een aantal van hen heb ik een band opgebouwd, zodat ik bovenstaande dingen af en toe met hen kon bespreken. Van hen kwam - gelukkig - steeds meer waardering voor mijn standpunten, ook voor wat ik over de jongere kinderen vertelde. En wat de opvoeding van deze pubers betreft, heb ik eigenlijk altijd wel de indruk gehad dat ze mij zoveel mogelijk de regie lieten behouden en betrokken bij wat er gebeurde. Met hen heb ik het meest het gevoel dat ik het samen met hen doe. Wellicht komt dit doordat deze kinderen niet meer zo jong zijn, misschien komt het ook door de opzet van deze instelling, in elk geval ben ik er erg blij mee!

En ja, je hebt het goed gelezen, inmiddels is één van deze twee pubers full-time bij mij in huis!

Kinderen in pleegzorg - schuldgevoel

 Er zitten heel veel kanten aan het hebben van kinderen in pleegzorg. Hierover kan ik de komende tijd schrijven. De redenen voor een uithuisplaatsing kunnen heel divers zijn, maar één ding hebben ze gemeen: de ouders zijn niet in staat om de kinderen voldoende veiligheid en stabiliteit te bieden in hun eigen situatie. Mooier dan dat kun je het niet maken. Je bent nu eenmaal samen gezaghebbend ouder, en het is je taak om samen een veilige situatie te scheppen.

Dat dit niet kon, was een enorme klap. En met het zicht dat ik nu heb, was het nog steeds niet te voorkomen. Je kunt alleen maar "goedgekeurde" ouders zijn, als je in staat bent om naar de behoeften van het kind te kijken en die te vervullen zonder dat je jezelf in de wielen rijdt door strijd met de andere ouder. En dat is wederzijds uiteraard. Zo'n strijd gaat altijd ten koste van de veiligheid, voorspelbaarheid en stabiliteit van de kinderen. En dat zagen de medewerkers van de Kinderbescherming bij ons gebeuren. Het advies om de kinderen uit huis te plaatsen was zelfs onverwacht voor de zeer betrokken hulpverlening die we al hadden, dus je kunt wel nagaan hoe hard dit is aangekomen.

Nu het schuldgevoel. Dat was er, uiteraard. Hele bergen.

• omdat ik het niet heb voorkomen
• omdat er eentje, die bijna 18 was, zo abrupt voorgoed het huis moest verlaten zonder een harmonieuze, logische ontwikkelingslijn daaraan voorafgaand
• omdat twee van de andere kinderen zich niet prettig voelden op de plek waar ze kwamen
• omdat de kinderen hun moeder niet bij zich hebben op de momenten dat ze het moeilijk hebben
• omdat je als ouder voor je kinderen moet kunnen zorgen
• omdat ik niet in staat ben geweest om het huwelijk goed te houden of te krijgen, ook al dacht ik dat ik wist hoe het werkte in het leven

GELUKKIG weet ik raad met dit schuldgevoel. Nu ik dit zit te typen, heb ik weliswaar een brok in mijn keel, maar ook grote rust daaronder. Want ik weet dat het niet anders had gekund. En ik weet bovendien dat aan alles wat ik als negatief zou beschouwen, ook positieve kanten zitten.

Waarover later meer.

Wanneer ben je een goedgekeurde ouder?

 Je kunt begrijpen dat deze vraag mij flink door elkaar heeft geschud. Als je eenmaal in het vizier van de Kinderbescherming bent, kom je niet meer zo makkelijk weg met een opvoeding die in andere gevallen de aandacht niet zou hebben getrokken van de instanties en een serie gezonde jong-volwassenen zou hebben opgeleverd. En daarmee bedoel ik uitdrukkelijk niet de opvoedingssituatie die er was vóór het hele drama begon.

Dat de kinderen in pleegzorg werden ondergebracht, was enorm pijnlijk en verdrietig, maar ook niet te vermijden. De belangrijkste reden hiervoor was dat wij als ouders het niet voor elkaar kregen om samen een veilige en stabiele basis te bieden aan de kinderen. Ik had heel graag de kinderen meegenomen om ergens anders te gaan wonen, zoals het in mijn beeldvorming ging bij scheidingen, maar ik had geen enkele mogelijkheid hiervoor of ik had ze moeten meenemen naar een blijf-van-mijn-lijfhuis, en dat wilde ik ze niet aandoen. Ik was het er dus mee eens dat ze tijdelijk ergens anders gingen wonen, en ik ging vol goede moed aan de slag met de voorwaarden die werden gesteld.

Een van die voorwaarden was dat we een ouderschapsplan zouden opstellen. Maar om zo'n plan te maken, heb je twee partijen nodig, en hoeveel moeite ik ook deed, ik kreeg geen enkele reactie van mijn ex-man. Nu is dat iets dat de voogd ook wel ziet, en op een gegeven moment was deze voorwaarde niet meer op deze manier van kracht, maar wordt die uitgesteld tot het moment dat de communicatie weer mogelijk is. Tot die tijd ligt de focus alleen op het terugplaatsen van de kinderen bij mij, fulltime dus en niet in co-ouderschap.

Maar dan. Een andere voorwaarde was - uiteraard - dat wij de kinderen kunnen geven wat zij nodig hebben, en in mijn geval geldt dat natuurlijk alleen voor mij. En dan krijg je ineens te maken met allerlei instanties die daarover wat te zeggen zouden kunnen hebben. Omdat de kinderen die nog onder de 18 zijn, over drie plekken verdeeld zijn, krijg je ook van drie verschillende kanten extra input: niet alleen vanuit de directe verzorgers, maar ook van de instanties die daar weer achter staan, inclusief hun gedragswetenschappers en coördinatoren. En dan nog het maatschappelijk werk ter plaatse of een andere algemene instelling (deze is nog niet in beeld), en natuurlijk de toeziend voogd zelf.

Het gekke is dat de meningen van al die verschillende mensen ook wel eens onderling sterk verschillen. Toen ik nog wat meer in de afhankelijke modus zat, was dat voor mij dan ook ongelooflijk verwarrend. Want wie moest ik nou geloven of tevreden stellen? Het kwartje begon te vallen toen ik vorige zomer begon te beseffen dat het oké is als ik mijn eigen weg vind. Een van de pleeggezinnen heeft een veel strakkere opvoedmethode dan ik, het andere heeft juist een veel lossere methode. Beiden kan ik begrijpen, maar voor mijzelf geldt dat ik mijn eigen weg zoek met de kinderen, en kijk naar wat die kinderen zelf nodig hebben. Gek genoeg sta ik sinds de ervaringen met die gezinnen veel sterker in mijn eigen schoenen.

Maar hoe weet de voogd en daarmee de Kinderbescherming nu concreet dat ze de kinderen bij mij kunnen plaatsen, zonder dat er een gereed risico is dat het fout gaat? Daarvoor moet ik danig onder de loep, van verschillende kanten, en met verschillende visies. Ik vond dat tot voor kort nogal lastig. Om dit vast te kunnen stellen, heeft de voogd een lijst met voorwaarden vastgesteld, en toen ik die las, viel er een last van mijn schouders. Want wat zij beschrijft, zo heb ik mij het afgelopen jaar in toenemende mate gedragen. Onder heel andere omstandigheden, maar dat maakt niet uit. Ik was er evengoed voor de kinderen, signaleerde problemen, zorgde voor expertise en vond creatieve oplossingen, en als er een beroep werd gedaan op mijn financiën, zorgde ik dat het in orde kwam, óók in de periode dat ik zelf geen cent had.

Wat er overblijft, is de periode dat we de omgang gaan opbouwen, dat de kinderen weer meer tijd samen gaan doorbrengen, niet alleen in vrije tijd maar ook als er verplichtingen zijn. Er is geen enkele instantie, ook ikzelf niet, die met zekerheid kan voorspellen dat dit zomaar goed zal verlopen. Wat ik wel weet, is dat ik een ontwikkeling zie in de onderlinge omgang tussen de kinderen, die ik vanaf het begin van de uithuisplaatsing elke week (en voor sommigen elke twee weken) een hele zondag bij elkaar heb gebracht. Eerst in mijn tijdelijke huisje, nu in de flat waar ik woon. En ik heb voldoende vertrouwen om die lijn door te trekken, waarbij er vast nog wel eens dingen zullen spelen, maar waarvoor we óók een oplossing zullen vinden.

Ik geloof dus dat ik supergoed voorbereid ben op de periode die komt. Het mooie is, dat ik zelf buddy's kan vragen, uit mijn eigen netwerk, om mij te helpen om het te laten slagen. Met hen kan ik de voorwaarden bespreken, aan hen voorleggen hoe ik denk het te doen of al doe, en hen de gelegenheid geven om hun visie te geven. Hiervoor bestaat ook een nationaal initiatief, de eigen kracht conferentie, waar ik  nu over aan het nadenken ben of dit iets voor ons zou zijn, waarbij je nog meer mensen officieel bij het hele traject betrekt.

De coronamaatregelen hebben de meeste ontwikkelingen op dit punt even stilgelegd, maar zachtjesaan zijn al wel contacten gelegd met degenen die voor observatie en begeleiding gaan zorgen, dit ging via Skype of telefoon en deze contacten vond ik erg hoopgevend.

Ik voel me alsof er een aanzwellend orkest op de achtergrond meespeelt, met mooie, harmonieuze klanken. Wat is het toch fijn om in vertrouwen te kunnen leven!!

Corona en pleegzorg

 De maatregelen rondom corona veranderen het leven van waarschijnlijk iedereen. In mijn situatie, met aan alle kanten contacten met mensen en instanties, is dat niet anders. Belangrijke afspraken worden geannuleerd, andere afspraken gaan wel door, via conference calls of Skype. Tot nu toe kon de omgang wel gewoon doorgaan, maar gisteren hoorde ik dat er overwogen wordt om dit ook helemaal te stoppen vanuit één van de instanties (dus dat betreft dan één van mijn kinderen). Ik zou dat ongelooflijk moeilijk vinden.

Er zitten ook heel andere kanten aan. Nu de kinderen niet naar school kunnen en het aankomt op hun discipline en motivatie, komen onderliggende problemen op dit vlak ook ineens bovendrijven. Waar een kind voorheen gewoon naar school ging, aanwezig was in alle lessen en daardoor voldoende opstak om nog een redelijk cijfer te halen bij toetsen zonder eigenlijk actief mee te doen, valt dat nu helemaal weg. Zo'n probleem mag dan wel een enorm probleem zijn dat je liever niet hebt in je leven, als het er eigenlijk onder de oppervlakte toch al zat, dan is het maar goed dat het zichtbaar wordt.

Mijn geloof wordt op de proef gesteld, en dat had ik niet verwacht. Inmiddels heb ik zóveel ervaringen opgedaan dat God voor mij zorgt, dat Hij ver van te voren alles al heeft klaargelegd zodat het op dit moment gaat zoals dat het beste is. Ik heb hierdoor leren vertrouwen op de afloop van dingen, ook zonder dat ik het al zag. En dat geldt ook voor deze situatie. Toch steekt af en toe de twijfel de kop op, en dan betreft het vooral de manier waarop alles in orde zou moeten komen, en de precieze termijn. Dat zijn dingen om los te laten, want daar heb ik geen invloed op. En als ik dat loslaat, dan daalt het vertrouwen weer neer dat het gewoon goed is zoals het is. En als ik heel goed luister, hoor ik zelfs de belofte dat dit hele gedoe rondom corona zelfs positief voor mij gaat meewerken.

Ik vind het geweldig dat ik deze stem in mijn hart mag horen en erop heb leren vertrouwen. Maar ook al zijn jouw omstandigheden misschien heel anders, en hoor je nog niet zo'n stem in je hart, dan is er wel een bijbeltekst die je op jezelf kunt betrekken: "Eén ding weten wij: voor wie Hem liefhebben laat God alles meewerken voor hun bestwil, want Hij heeft een plan met hen". Rom. 8:28. In de Amplified (de meest complete en letterlijke vertaling) staat het zo: "And we know, with great confidence, that God, who is deeply concerned about us, causes all things to work together (as a plan) for good for those who love God, to those who are called according to His plan and purpose".

Zo ervoer ik het al vele malen eerder, en zo vertrouw ik erop dat dit óók geldt in deze tijd, inclusief alle gevolgen, financieel, emotioneel en praktisch, op elk vlak, die de maatregelen rondom het coronavirus met zich meebrengen!

Het drama van het begaafde kind

 Alice Miller is ervan overtuigd dat persoonlijke problematiek de oorzaak heeft in de eerste kinderjaren. Ze schrijft hier gedreven over, in niet al te eenvoudige maar ook niet te wetenschappelijke taal.

Alice heeft zelfs het idee dat de meeste psychotherapeuten (en anderen in vergelijkbare beroepen) zelf nog een appeltje te schillen hebben met hun eigen verleden. Ze schrijft dat het typerend is voor mensen met een helpend beroep, dat ze een bepaalde achtergrond hebben vanuit hun kindertijd: ze hebben emotioneel onzekere ouders gehad, die hun vastigheid ontleenden aan het kind (die onzekerheid kan verborgen zijn gebleven achter een harde, autoritaire buitenkant. Het kind in kwestie voelde de behoefte van de ouder(s) intuïtief aan en ging zich zo gedragen dat het de goedkeuring ('liefde') van de ouders kreeg. Zijn leven had zin omdat hij in een behoefte voorzag, en zo ontwikkelde het kind zich tot luisteraar, vertrouweling, raadgever en steunpilaar. Alice vindt het geen wonder dat zulke kinderen later vaak psychotherapeut worden. Niet zelden is het zo dat zulke mensen bij hun cliënten zoeken wat ze zelf (onbewust) in hun kindertijd hebben gemist.

Behalve dat Alice schrijft over hulpverleners in het bijzonder, geeft haar boek enorm veel achtergrondinzicht over de mens in het algemeen. Ik vind het nog steeds lastig om het allemaal helemaal te bevatten, maar hoe meer ik me hierin verdiep, hoe meer begrip ik krijg voor het gedrag van mensen, of ze nu in de extreem toegevende rol schieten (codependency), of in het zich wanhopig vasthouden aan hun kwaliteiten op een eisende manier. Dit wordt door Alice grootheidswaan genoemd en wat is dat anders dan narcisme?
Met "begrip krijgen voor het gedrag" bedoel ik uiteraard niet dat ik het daarmee goedkeur. Dat kan ik niet vaak genoeg zeggen. Ik bedoel dat ik begrijp hoe het werkt, hoe het zo komt, en dat er kennelijk een drama aan vooraf is gegaan in het (verre) verleden.

Op een van de eerste bladzijden lees ik: "De verdringing van vroeger ondergane wrede mishandelingen drijft veel mensen er bijvoorbeeld toe het leven van anderen en dat van zichzelf te verwoesten, huizen van buitenlandse burgers in brand te steken, wraak te nemen en dat dan notabene ook nog patriottisme te noemen, teneinde de waarheid voor zichzelf te verbergen en de vertwijfeling van het gemartelde kind niet te voelen".

Is het niet tragisch om te bedenken hoe groot de omvang is van onverwerkt kinderleed? Bij "gewone mensen", maar ook bij de mensen die hen zo graag willen helpen? Nu ik een aardig eindje gevorderd ben in mijn eigen ontwikkeling en inzicht in mijzelf als mens, kom ik inderdaad ook bij de vele hulpverleners die er aan ons gezin zijn gekoppeld enkelen tegen bij wie op een of andere manier iets speelt, wat verhindert dat ze neutrale en effectieve hulp kunnen bieden. Ik hoop niet dat dit pedant klinkt, het is mijn interpretatie van bepaald gedrag en misschien schrijf ik er later nog wel een keer over.

Wat mij in elk geval echt helpt, is het inzicht in mijzelf zich laten doorontwikkelen. Boeken zoals dit van Alice Miller, maar ook van Marshall Rosenberg e.d. lezen en herlezen. Bij elke keer dat ik me daarin opnieuw verdiep, merk ik dat het inzicht zich dieper nestelt in mijn wezen. En ik vind het ongelooflijk belangrijk om hier zo ver mogelijk in te komen, ter wille van mijzelf, maar net zo goed van mijn kinderen en anderen in mijn omgeving.

Het boek van Alice is er dus op gericht, om ten eerste ons te helpen de ogen te openen voor de ontberingen uit onze kindertijd, zodat we "de onzichtbare en toch zo wrede gevangenis van de kindertijd eindelijk kunnen verlaten en onszelf transformeren van onbewust slachtoffer van het verleden in een verantwoordelijke mens die zijn geschiedenis kent en ermee leeft".

Ik vind het allemaal zó ongelooflijk boeiend....

De mens beter begrijpen

 Een paar jaar geleden las ik "Het drama van het begaafde kind" van Alice Miller. Ik had het in de bibliotheek gevonden na een zoekopdracht over narcisme, maar het boek bleek voor mij (alweer!) meer een eye-opener te zijn voor mijzelf. Inmiddels heb ik het boek zelf aangeschaft en lees ik het opnieuw.

Nu ik dit blogje schrijf, heb ik opgezocht wat er over Alice Miller bekend is. Het verbaast me niet dat ze zelf een dramatisch verleden heeft. Geboren uit Joods-Poolse ouders, naar Berlijn verhuisd toen ze 8 jaar was, bleef het gezin daar wonen tot 1933, waarna zij terugkeerden naar Polen. Alice was toen dus 10 jaar oud. Het gezin leefde in een ghetto, waar de 18-jarige Alice haar moeder en haar jongere zus uit wist te smokkelen, en ze wist te overleven onder een niet-Joodse naam.

Toen Alice 23 jaar oud was, ging ze in Zwitserland studeren, waar ze drie jaar later trouwde met een medestudent. Het huwelijk zou 24 jaar duren en ze kregen samen twee kinderen. Het huwelijk was niet gezond. Haar man sloeg de kinderen waar Alice bij was, zonder dat zij tussenbeide kwam. Haar zoon vertelde later dat Alice niet in staat was om over haar negatieve oorlogservaringen te praten.
Alice scheidde van haar man in 1973.

Op de Engelse Wikipedia-pagina  lees ik over de zoektocht van Alice naar inzicht over met name kindertrauma's. Zij verdiepte zich in stromingen, deed haar eigen onderzoek en ontwikkelde haar inzicht, waarbij ze het niet schuwde om forse kritiek te leveren op de algemeen geldende methodes. (Een vrouw naar mijn hart!). Ze zegde zelfs haar lidmaatschap van twee verenigingen van psychoanalytici op.

In "het drama van het begaafde kind" wordt goed duidelijk wat ze bedoelt. Ze schrijft over mensen met psychische problemen die koste wat kost willen voorkomen dat hun ouders daarvan de schuld krijgen. Die bij hoog en bij laag volhouden dat ze een geweldige jeugd hebben gehad, uit een warm nest komen. En daarmee zichzelf de toegang ontzeggen tot de oplossing van hun problemen, want die zit hem nou net in het erkennen dat die jeugd helemaal niet zo geweldig was. 

Er zit veel moois in dit boek wat het delen waard is. Morgen verder dus!

Narcisme - de ballon wordt weggegooid

 Het klinkt waarschijnlijk heel erg raar, maar de vrijheid die ik ervaar komt doordat ik niet meer aan mijn man denk als aan een narcist. Ik heb het niet meer nodig om te denken in diagnoses, en al helemaal niet meer om te denken in oordelen en beschuldigingen, en juist dat heeft gemaakt dat ik helemaal vrij ben geworden.

Wat hij doet, is helemaal aan hemzelf. Hij mag zijn wie hij is. Op de punten waarop dit raakt aan mijn leven (de kinderen, de belastingaangifte die nog in overleg moet gebeuren, de financiën), aanvaard ik de situatie die er is ontstaan als een feit, en juist dat geeft mij helderheid van denken om mijn eigen stappen te bepalen. 

Denk niet dat dit allemaal gladjes en makkelijk gaat. Misschien schrijf ik ooit nog over concrete details, dat is niet iets wat ik in dit stadium wil doen. 

Het woord narcisme verliest zijn kracht

 Zolang ik nog overtuigd was van mijn onschuld en de schuld legde bij het (vermeende) narcisme van mijn man, was het enorm frustrerend dat hulpverleners daar niet in mee gingen. Ik wist dat ze geen diagnose mogen stellen, maar o, wat heb ik me in bochten gewrongen om linksom of rechtsom toch kwartjes te laten vallen in hun hoofden.

Hoe kan het dan dat ik dit streven heb losgelaten? Hoe raakte het woord narcisme zijn macht over mij kwijt? In eerste instantie doordat ik het kon loslaten dat er een diagnose kwam. Het gaat niet om de diagnose, maar om het gedrag. Of is het gedrag ineens goedgekeurd als er een diagnose onder zit?
Zo leerde ik op een andere manier te kijken naar gedrag, en naar de hulpverlening dit gedrag benoemen als ik er geen raad mee wist. (Dit is eigenlijk een grote stap, en hulpverlening kan ook veel meer met concrete vragen dan met beschuldigingen!)

Goede persoonlijke hulpverlening helpt mensen om de verantwoordelijkheid voor hun eigen leven te nemen: zowel voor het verleden als voor de huidige situatie. Deze hulp kreeg ik van mijn coach. Dit betekende ook dat ik me elke sessie beter bewust werd van mijn eigen handelen. Dat als ik zelf veranderde, dat de ander dan wel moet meeveranderen, en dat ik dus sowieso iets in gang kon zetten.

De focus begon zich te verleggen van het oordelen over de ander naar het kijken naar mezelf. 

Bijvoorbeeld: in plaats van te denken: hij wil mij manipuleren, ging ik denken: ik heb mij laten manipuleren. In plaats van boos en gefrustreerd te raken dat hij niet met mij wilde praten over financiën, accepteerde ik de situatie als vaststaand feit en begon ik te kijken hoe ik zelf verantwoordelijkheid kon nemen.

Ik kan dit nu wel zo kort opschrijven (al heb ik er lang over gedaan om deze woorden te vinden, dat dan weer wel), maar dit was in de praktijk wel een enorm proces. Het is het proces van helen. Jezelf terugvinden, of misschien zelfs jezelf voor het eerst in je leven vinden.

In dit stadium dacht ik nog steeds aan mijn (inmiddels ex-)man als aan een narcist, maar het had de dreiging wel verloren. De ballon was bijna leeg. Morgen gooi ik hem weg.

Narcisme - heel erg aanwezig

 Als ik denk aan de periode dat de ballon narcisme werd opgeblazen en in mijn leven bleef hangen, dan is de vergelijking met een groot rotsblok wellicht beter dan een dansende, vrolijke ballon. Een puntig, hoekig rotsblok van een ton of zo, hangend ergens boven mijn hoofd en dreigend om alles te verpletteren.

Narcisme is een dreiging zolang je van mening bent dat de schuld bij de ander ligt. Zolang je nog denkt dat de ander iets moet doen of zijn wat hij duidelijk niet is of doet. Ik heb het vermoeden dat dit een fase is die lang kan duren, voor veel mensen misschien wel de rest van hun leven...

Het is de fase waarin je anderen ervan wilt overtuigen dat je met een narcist te maken hebt. Dat je gefrustreerd raakt omdat mensen geen conclusies trekken. Dat je vreselijk bang bent dat mensen alles geloven wat er door de narcist over jou gezegd wordt. Dat je diep gekwetst wordt omdat sommige mensen dat inderdaad doen, en je contact met hen verstoord raakt. 

Het is een wanhopige strijd om te overleven, met een reëel risico om ten onder te gaan in wanhoop. Het is wellicht een periode waarin je op zoek gaat naar lotgenoten, naar mensen die je begrijpen omdat ze hetzelfde meemaken, die met je meevoelen en je verzekeren dat je niet gestoord bent. Misschien haal je er troost uit als je vrienden vindt (persoonlijk of online) die je ervan verzekeren dat je het juiste doet. Wie wil dat nou niet: horen dat je het juiste doet en dat de fout bij de ander ligt?

Als je gaat zoeken op internet naar sites of filmpjes over narcisme en hoe je van zo iemand los kunt komen, dan lees je dingen waar de honden geen brood van lusten. Het wemelt van de beschuldigingen, oordelen, adviezen die het beeld van de slechterik versterken, en die ook het beeld van de zielige, onschuldige partner versterken. 

Eerlijk gezegd heb ik daar nooit voldoening uit kunnen halen, en dat kwam vooral doordat ik zelf het grote geluk had om al in een heel vroeg stadium tegen de juiste hulp aan te lopen: de manier van denken waardoor het rotsblok toch een ballon bleek te zijn, die langzaam maar zeker zijn inhoud en kracht verloor. Daarover morgen meer.

Let wel: het kan een noodzakelijke fase zijn in je ontwikkeling om het narcisme zo te beleven als hierboven omschreven. Ik wil hier absoluut niet lichtzinnig over doen, ik heb er zelf heel erg mee geworsteld. Want een narcist doet dingen die je onbegrijpelijk vindt, die schadelijk zijn voor zijn kinderen bijvoorbeeld, en als zijn waarheid recht tegen jouw waarheid ingaat, ligt het voor de hand dat je gaat denken dat hij keihard liegt. Toch ligt de sleutel erin om het oordeel los te laten, raar maar waar. Ik hoop dit morgen verder duidelijk te maken.

Disclaimer

 Voordat ik de ballon die ik narcisme heb genoemd verder ga opblazen en wat breder uitmeten waar ik mij mee heb bezig gehouden, wil ik iets heel duidelijk proberen te stellen. 

Weliswaar heeft het woord narcisme een tijd lang veel ruimte ingenomen in mijn denken. Maar uiteindelijk is mijn bevrijding geweest dat ik het woord narcisme weer heb geschrapt. Mijn hulp heeft erin gelegen om te leren om naar mijn (ex-)man te kijken zonder oordeel. Sterker nog, om de mooie binnenkant te zien die verstopt zit onder dat wat het meest zichtbaar is. 

Op een van mijn vorige blogjes schreef Henk deze reactie: "Wat je erg vaak ziet is een soort van 'wip-wap-relatie': degene die de dupe is van het gedrag van een persoon met narcistische kenmerken schiet door in het oordeel. Hoe begrijpelijk ook, je wordt van slachtoffer dan op een bepaalde manier ook dader. En daarmee ben je ook weer gevangen. Het is maar weinig mensen gegeven om écht te genezen: de ander zoveel mogelijk kunnen loslaten". 

Dit is wat ik heb ervaren. Ik ben me eerst bewust geworden dat het gedrag van mijn man niet iets was waar ik in mee hoefde te gaan. Dit was een noodzakelijke fase en een hele kluif. Tijdens de periode waarin ik mij begon los te maken van deze emotionele slavernij werd het gedrag echter vele malen heftiger, en daarmee lag het voor mij voor de hand om hem te veroordelen en de schuld bij hem te leggen. Dit is inderdaad meer dan begrijpelijk, maar het is niet de oplossing, en Henk zegt terecht dat ik daarmee ook dader werd op een bepaalde manier. En nog steeds gevangen bleef.

Het echte genezen is gekomen doordat ik dit oordeel heb mogen loslaten. 

Waarom schrijf ik dit nu? Omdat ik hier heel duidelijk over wil zijn. Ik wil een ander geluid laten horen. Het ligt heel erg voor de hand om vast te houden aan een oordeel over de ander (het is een narcist, hij manipuleert, hij dit en hij dat), om te verkondigen dat het maar het beste is om "no contact" te gaan, hem te negeren, terug te manipuleren, etcetera, en dan ook nog te denken dat je daar een lintje voor verdient. Terwijl dit juist dingen zijn die je belemmeren in je genezing.

Let wel: ik beweer nadrukkelijk niet dat je mee moet gaan in gedrag waar je zelf niet achter kunt staan. Dat je dingen moet doen omwille van de lieve vrede. Dat je hem gelijk moet geven als dat niet goed voelt. Dat je moet doen wat hij zegt, of iets niet moet doen als hij het verbiedt. Dat zijn allemaal dingen die horen bij emotionele slavernij, of codependency, of ontrouw zijn aan de stem in je hart, of hoe je het ook noemt. Hoe je het ook noemt, dat is ongezond. 

Ik hoop dat ik mijn punt heb gemaakt. Dan pak ik nu de ballon weer op.

Narcisme: bewustwording

 

Het eerste boek dat ik las, is het boek van Wendy Behary: Waarom gaat het altijd over jou? Ik begon het boek te lezen, maar het werd al gauw ongemakkelijk, want de schrijfster vertelt je namelijk al snel dat jij zoveel problemen hebt met je vermeende narcist omdat je zelf patronen hebt die getriggerd worden. Ze beschrijft hoe beide partners in zo'n relatie vastzitten in patronen vanuit het verleden, en hoe ze dat beiden in stand houden door hun gedrag, ook al is dat gedrag erop gericht om de problemen juist te voorkomen of op te lossen.

Ze schrijft aan de hand van voorbeelden uit haar eigen praktijk hoe dit werkt, en veel ervan was voor mij pijnlijk herkenbaar.
Ik kwam voor het eerst in aanraking met het idee dat het gedrag van mijn man veel minder expres negatief en destructief zou kunnen zijn dan ik zelf dacht. Ik leerde zien dat er een diep beschadigd kind verstopt zat achter die dikke muur van beton, een kind dat ik niet kon bereiken.

De schrijfster geeft heel nuttig advies hoe je kunt reageren op de meest lastige situaties, hoe je compassie kunt hebben voor de ander, en nieuwe manieren vindt om te reageren die niet meer gedicteerd worden door je eigen schema's en patronen uit je verleden.

Dit boek las ik in een vrij vroeg stadium van mijn verhaal. Het heeft me geholpen om in te zien dat narcisme iets serieus is. Dat het een oorzaak heeft die buiten de schuld van de persoon valt. Dat het waarschijnlijk niet zal verdwijnen. En dat ik mijn weg ermee zou moeten vinden - en dat dit mogelijk was. En... dat ik misschien zelf ook wel vastzat in destructieve patronen.


Het boek van Martin Appelo: Een spiegel voor narcisten vind ik ook een echte aanrader als je meer over narcisme wilt weten. Dit boek las ik in een veel later stadium dus ik heb het niet gebruikt in mijn eigen bewustwording, maar het verdient wel een plekje hier.

Martin Appelo is psychotherapeut en hij zegt zelf ook een narcist te zijn. Hij beschrijft op een prettige manier hoe narcisme kan ontstaan. Een ingrediënt is veel te weinig of juist veel te veel moederliefde in de eerste levensjaren. Een ander ingrediënt komt in beeld als het kind op onderzoek uit wil gaan en hierin veel te veel of juist helemaal niet begrensd wordt. Dit kan volgens hem resulteren in drie vormen van narcisme, en hij legt deze beschrijvingen naast de biografieën van een aantal bekende Nederlanders.

Ik vind het verhelderend, ook omdat hij laat zien wat er bij deze mensen heeft gewerkt en wat niet.

Achterin het boek staat een hoofdstuk met tips voor mensen die met narcisten samen moeten werken of leven. Goede tips. 

Oké, de ballon lag in mijn hand en ik gooide hem niet direct weg. Eerst werd hij opgeblazen, daarover de volgende keer  meer.

Over narcisme in mijn belevingswereld

 Mijn grootste worstelpunt is of ik het woord narcisme zou gebruiken. Maar ook al staat dat woord niet in het woordenboek van mijn ideale wereld, het heeft wel een grote rol gespeeld in de afgelopen jaren van mijn leven en daar wil ik eerlijk over zijn.

Het lastige is dat ik het woord verbind aan degene met wie ik trouwde. Dat ik noch hem, noch de kinderen die wij samen hebben gekregen tekort wil doen doordat de term beschuldigend kan klinken. En dat is mijn bedoeling niet. Maar zoals ik zelf begrip heb gekregen juist door te durven denken, conclusies te durven trekken, sommige conclusies te durven loslaten, et cetera, en heb ervaren hoe heilzaam dit allemaal is geweest, wil ik dit opschrijven. Gewoon in alle eerlijkheid, en met respect voor alle anderen, en voor het stadium waarin zij zich bevinden.

Oké, narcisme dus. Het gebruik van dit woord is voor mij als een ballon die in mijn handen werd gelegd, die langzaam werd opgeblazen tot hij helemaal op knappen stond, werd dichtgeknoopt, een tijdje in mijn leven bleef hangen, en, zoals dat met ballonnen gaat, toch op een of andere manier lucht verloor en slapper werd en uiteindelijk in de prullenbak werd gegooid.

Als ik nu aan jullie alleen maar de uitkomst vertel: dat ik deze ballon in de prullenbak heb gegooid en dat verklaar met Byron Katie en Marshall Rosenberg, dan heeft mijn verhaal veel minder kracht dan wanneer ik ook het voorafgaande vertel: het krijgen van de ballon, het opblazen, het in mijn leven hangen.

Ik heb lang getwijfeld of ik dit kon. Om te oefenen, ben ik begonnen te schrijven in diverse Facebook-groepen waar ik lotgenoten ontmoette, maar onder een andere naam. Want ik wilde vooral mijn kinderen niet ergens mee opzadelen: "mijn moeder geeft mijn vader de schuld, ze zegt dat hij een narcist is en dat zijzelf alles goed doet". En juist omdat het deels waar was (ik zat in de periode dat ik hem zag als narcist), zou dat erg lastig te ontkrachten zijn, helemaal als zo'n kind dichtslaat en er niet over wil praten. Onder een andere naam voelde ik me toch vrijer, en het heeft me lange tijd geholpen. Nu geloof ik dat het tijd is om zelf open te worden. Dat betekent ook dat ik in de bewuste groepen uit de anonimiteit kom en als mezelf verder ga.

Het woord narcisme gebruik ik nog steeds, net als het woord codependentie. Het zijn beide (opvallend op elkaar lijkende) pakketjes met gereedschappen die mensen (onbewust) uitkiezen om zich staande te houden in het leven. Op dit moment vind ik dat het iets toevoegt om de woorden wel te gebruiken, omdat er zulke grote groepen mensen zijn die deze woorden als uitgangspunt gebruiken, en omdat ik graag contact met die mensen wil leggen. Daarom gebruik ik ook hun taal.

Goed, de basis is gelegd. Morgen vertel ik hoe de ballon in mijn handen werd gelegd.

Hoe ik uit het dal ben gekomen

 Een bloglezeres vroeg hoe ik uit het dal ben gekomen,  hoe ik dat zou omschrijven. 

Daar zou ik nou een heel boek over kunnen schrijven,  maar het kan ook heel kort:

• Eerst moest ik zien dat ik überhaupt in een dal zat (beter gezegd een afgrond): je kijkt om je heen en je beseft dat je een probleem hebt 
• Daarna leerde ik accepteren dat het mijn eigen verantwoordelijkheid was dat ik daar zat: je realiseert je dat je het zelf zover hebt laten komen 
• En daarna gaf ik eindelijk de stem in mijzelf de ruimte: wil ik dit zo? Wat wil ik eigenlijk? Dit is een lastig proces als je daar niet in geoefend bent en het grootste deel van het leven niet geweten hebt wat je eigenlijk wilt...
• Op dat punt begint een geweldig mooi proces dat vooral bestaat uit loslaten.  Oude emoties eruit laten.  Leren hoe met nieuwe emoties om te gaan.  Elk moment weten wat je wilt (bij jezelf blijven,  je eigen behoeften erkennen), de manier vinden om in die behoeften te voorzien zonder te eisen van anderen dat zij dit doen.  Loslaten hoe de ander doet en vertrouwen op degene die heeft beloofd in al mijn behoeften te voorzien.  Ervaren dát dit ook écht gebeurt. Ik heb zo'n idee dat dit proces is wat we "leven" noemen...
• Ik denk dat het mij ook helpt om na te denken over wat gebeurt.  Echt de tijd nemen om dingen te herbeleven.  Op die manier heb ik kunnen begrijpen wat er gebeurde en kon ik conclusies trekken,  waarna ik het gevoel kreeg ineens een grote sprong te hebben gemaakt.  Bloggen helpt ook. Erover schrijven,  bedenken hoe ik dat kan doen,  vragen en kritiek krijgen.  Het helpt allemaal. 

Wat wil het eigenlijk zeggen om in een dal,  of afgrond,  te zitten? Is het zo dat je dan beseft dat je niet gelukkig bent,  en dat je niet weet hoe je eruit komt? Dat het dal elke keer dat je de uitgang van je situatie niet ziet,  weer voelbaar is? 

Dan is het ook zo dat je uit het dal bent gekomen als je wel weet hoe je met je situaties om kunt gaan.  Toch?

Had ik het maar eerder geweten?

 Gisteren vroeg een bloglezer of ik wel eens dacht: had ik dit maar eerder geweten, toen we nog bij elkaar woonden. Het antwoord is ja, dat heb ik heel erg vaak gedacht. Met mijn groeiende inzichten kwam ook het schuldgevoel regelmatig langs. Waarop ik dan weer de tijd nam om mezelf voor te stellen hoe het had kunnen lopen als....

Deze vraag kan ik over verschillende gebieden heen leggen: over het doen van mijn huishouden, over hoe ik met mijn kinderen ben omgegaan en over mijn huwelijk. Als ik geweten had wat ik nu weet toen ik nog kind was, dan was mijn hele leven anders gegaan. Alles. En dan bedoel ik echt alles.
Als ik geweten had wat ik nu weet in de tijd dat we als gezin bij elkaar waren.... daar heb ik veel over nagedacht. Wat ik nu in elk geval wel weet, is dat ik de scheiding niet had kunnen voorkomen.

Ik heb mijn leven lang gedacht, dat je voor een goed huwelijk maar één persoon nodig hebt. Dat het Gods weg was dat ik mijn eigen wil opgaf ter wille van de ander, en dat het dan altijd goed zou zijn tussen ons. Zelfvernedering, zelfverloochening, jezelf niet tellen, leven voor de ander, de ander, en nog eens de ander. En tenslotte de ander.
Nu, met mijn gezonde besef, zie ik hoe het is bedoeld. Ik zou precies dezelfde woorden kunnen gebruiken op een gezonde manier, behalve de bewering dat het dan altijd goed is tussen mensen. De juiste gedachte is volgens mij: als je zo leeft, dan ben je zelf gelukkig. Maar je hoort wat je hoort in de context van je eigen persoonlijkheid. En ik dacht het goede te doen. Doordat ik geen mening had, was er ook nooit een conflict. En ik dacht serieus dat we gelukkig waren met z'n allen.

Totdat ik "wakker werd", en zag hoe ongezond het allemaal was. Als ik de ik van nu plaats in de situatie van dat moment, dan had ik zeker een aantal zaken anders aangepakt. Ik zou niet eisen, verwachten of hopen dat mijn man ander inzicht kreeg, maar dat helemaal loslaten. Maar ik zou óók geen conflicten meer uit de weg gaan. Ik zou luisteren naar de stem in mijn binnenste, en daar trouw aan zijn. Nog steeds ben ik ervan overtuigd dat dit hevige escalaties zou hebben opgeroepen.

Om een goed huwelijk te hebben, moet er sprake zijn van wederzijdsheid. Ik kan alleen maar mijn eigen deel doen, de verantwoordelijkheid nemen voor mijn eigen aandeel. Maar ik kan het aandeel van de ander niet doen, ik kan niet zijn stappen zetten. En ik mag mij niet laten overheersen. Ik zie mijn scheiding niet als een vlucht, of als een onherroepelijke stap. Door Gods woord blijf ik tot de dood verbonden aan de man met wie ik trouwde. Ik zie de scheiding als een middel, om de vrijheid te krijgen om te mogen denken en keuzes te kunnen maken die beantwoorden aan de stem in mijn hart.

Dus... had ik het maar eerder geweten? Eigenlijk denk ik dat niet meer. Ik weet dat alles een plekje heeft in het grote geheel. Dat er voortdurend groeiend inzicht is. Dat op elk moment ook bij de ander inzicht kan groeien. Dat ik dit helemaal los kan laten, zonder verwachting of oordeel. Dat de situatie van dit moment is zoals het moet zijn. En dit geldt óók voor de situatie van mijn kinderen. Ik heb mogen leren om hen hun eigen pad te gunnen. Dat de omstandigheden waaronder zij leven uiteindelijk hun kracht zullen zijn.

Een ander mens

 Regelmatig kijk ik met verbazing naar mezelf. Ben ik echt dezelfde persoon als degene die het nooit voor elkaar kreeg om het huishouden op rolletjes te laten lopen? Nu heb ik alles in orde en dat is echt een wereld van verschil!

Voorheen lagen er her en der stapeltjes met dingen die nog moesten gebeuren. Dan liep ik erlangs en dan dacht ik: o ja, dat moet ook nog. En na twee weken dacht ik: o ja, dat moet ook nog gebeuren. En het gebeurde nooit.

Of ik nam me voor om de kinderen wat meer hun eigen spullen op te laten ruimen, deed vol goede moed een poging, maar liet dat zachtjesaan weer wegglijden en dan was ik weer degene die hun rommel opruimde, bij voorkeur als ze zelf niet thuis waren.

Overigens betekent alles in orde niet dat ik in een etalage woon, of in een artikel voor een woonblad. Je kunt zien dat hier geleefd wordt en dat is helemaal prima. En er zijn ook nog dingen die nog aan de inrichting moeten gebeuren, zoals het zomen van een aantal van de IKEA-gordijnen, die weliswaar kant en klaar zijn, maar moeten worden ingekort.

Toch ben ik een ander mens. Ik weet veel beter wat ik wil, en hoe ik het graag zie om me heen. Neem de verantwoordelijkheid voor wat er moet gebeuren, en neem ook regelmatig ontspanning. In balans. Loop ik ergens langs waarvan ik denk: o ja, dat moet ook nog gebeuren, dan doe ik het. Meestal een kleine moeite, groot plezier.

Ik weet wel waardoor het komt hoor. Ik ben niet meer aan het overleven. Ik leef nu. En ik vind het leven geweldig.

Nog meer over het onderbewustzijn - Murphy deel 2

Het boek van Murphy heet "de kracht in jezelf". Niet te verwarren met de kracht van je ego natuurlijk! De kracht in jezelf is niets anders dan de scheppende kracht die God in elk mens heeft gelegd, en waarvan bijna geen enkel mens zich bewust is.

"Alle dingen zijn mogelijk voor wie gelooft". Marcus 9:23

Hoe benut je deze kracht? Dat kan op een heel eenvoudige manier door de uitkomst van je wens te visualiseren en jezelf in te prenten. Murphy vertelt over een vrouw die in een heel vervelende situatie zat, waarbij een testament werd aangevochten. Zij prentte zichzelf tien dagen lang voor het slapen gaan in, dat alles zou worden afgewikkeld zoals God het wilde (en Murphy schrijft erbij dat het belangrijk is om dit te doen in een gemoedstoestand van innerlijke vrede en allesdoordringende rust), en op de elfde dag werd alles opgelost zonder (juridisch) gevecht.

Het is logisch dat alle sporen van twijfel funest zijn. Maar twijfel is iets waar we van af kunnen raken, door God elke keer dat de twijfel de kop opsteekt te danken dat je gebed is verhoord. Als een jongen die zich verheugt op de brommer die zijn vader hem voor zijn verjaardag heeft beloofd, en zeker weet dat hij hem zal krijgen, ook al is de brommer zelf nog in geen velden of wegen te zien.

In mijn aantekeningen kom ik ook een definitie van het woord geloven tegen: geloven is iets voor waar aannemen en ernaar leven. Is dat geen mooie? Ik dacht altijd dat geloven is: je ziet dat het er nog niet is maar je weet zeker dat het wel komt. Klinkt ook heel mooi, maar het werkt absoluut hartstikke tegen. Zie je hoe?

Het boek van Murphy vind ik mooi omdat er veel bijbelteksten in worden aangehaald waarbij je ogen meer open kunnen gaan voor de betekenis ervan. Maar over dit onderwerp zijn veel meer boeken geschreven waarin God niet op die manier wordt genoemd. Ik heb deze boeken gelezen in het veilige besef dat ik in Gods handen ben, en alles wil toepassen zoals Hij het heeft bedoeld.

Meer over het onderbewustzijn - Murphy

 Nog een boek. Tja, ik heb een hele tijd heel veel tijd gehad om te lezen, te lezen en nog eens te lezen. En ik blogde niet. En nu wel. Vandaar dus.

Veel boeken die ik heb gelezen en waarover ik schrijf, zijn mij aangeraden door  mijn coach. Zo ook dit boek. Voor mij was dit boek op weer een heel andere manier verrijkend dan het boek van Ap Dijksterhuis. Meer gericht op persoonlijk leven. Op resultaat halen uit je leven. Ik heb er destijds heel wat aantekeningen over gemaakt, waaruit ik nu dit blogje destilleer:

Murphy kent de bijbel en koppelt zijn kennis en inzicht op een vernieuwende manier aan de voor mij al lang bekende teksten. Ik vind dat heel verfrissend, want wie zegt dat het geloof saai en voorspelbaar moet zijn?

Murphy maakt een vergelijking met een stuk ijzer. Als dit gemagnetiseerd is, kan het wel 12 x zijn eigen gewicht optillen, maar als het gedemagnetiseerd is, tilt het helemaal niks op. Zo zegt hij dat geloof en vertrouwen als het ware ons kunnen magnetiseren, waardoor wij veel (erg veel) kunnen bereiken, maar als wij geloof en vertrouwen kwijtraken, worden wij beheerst door twijfels en angsten.

Het mooie is dat we deze kracht (levenskracht, scheppingskracht) al in ons bezit hebben, die is er door de Schepper in gelegd. Om er volledig gebruik van te kunnen maken, hoef je "alleen maar" te begrijpen hoe het werkt, zodat je het kunt gebruiken en toepassen.

Murphy maakt heel duidelijk hoe belangrijk je gedachten zijn. Stel je voor dat je innerlijk is als een tuin. Je bent zelf de hovenier die voortdurend gedachten plant in je onbewuste geest. Wat denk je dat er groeit in zo'n tuin als er steeds gedachten worden geplant die er zo uitzien: "wat ben ik toch dom", "wat zouden ze van mij denken", "ik ben te dik" etcetera?
Ik heb heel erg moeten wennen aan deze manier van denken, maar inmiddels ben ik er aardig mee vertrouwd geraakt. Zozeer, dat ik het niet raar vindt om te lezen dat elke gedachte een oorzaak ergens van is, en elke omstandigheid een gevolg. Dit is nogal verstrekkend, om te denken dat je eigen omstandigheden veroorzaakt zijn door je eigen gedachten...

Het ironische is dat je altijd bewijs zult vinden voor je eigen manier van denken. Dat is het logische gevolg van wat ik hierboven schreef. Als je in een problematische situatie zit en je bent ervan overtuigd dat de ander de schuld daarvan heeft, zul je daar voldoende bewijs voor vinden. Dat is jouw zuivere waarheid. En voor de ander - echt waar - is het precies het omgekeerde.

Voor mij heeft het dit uitgewerkt, dat ik als het ware andersom ben gaan leven: eerst kies ik mijn realiteit, dan ga ik de gedachten koesteren die die realiteit ondersteunen en dan ga ik daarna zien dat het mijn echte realiteit is geworden.
Je kunt het ook heel christelijk formuleren: eerst vraag ik aan God een gezegende situatie, ik geloof dat ik het heb ontvangen, en daarna gaat het ook echt gebeuren. Voor mij is dit precies hetzelfde, en ik heb talloze voorbeelden hiervan zelf meegemaakt en van anderen gelezen.

Het leven is zo ontzettend mooi... 

Het onderbewustzijn

 De coaching die ik heb gekregen, werkt vooral met mijn onbewuste overtuigingen. Als je nagaat dat 95% (of misschien wel meer) van je denken en doen wordt bepaald door dat wat je niet bewust is, kun je begrijpen dat het een ongelooflijk krachtige uitwerking heeft als je weet hoe je de onbewuste overtuigingen kunt veranderen.

Over het onbewuste of onderbewustzijn zijn veel boeken geschreven. Het eerste dat mij werd aangeraden was "Het slimme onbewuste" van Ap Dijksterhuis, een ongelooflijk interessant boek.

Je zou denken dat je je beslissingen altijd bewust neemt: je overweegt de mogelijkheden en je kiest bewust. Vergeet het maar. Je bewustzijn houdt je voor de gek. Het houdt je leven lekker overzichtelijk en maakt je wijs waarom je hebt gedaan zoals je deed, maar het zit er volgens meneer Dijksterhuis finaal naast.

Hij legt op een heel leesbare manier uit hoe je onbewuste in elkaar zit. Als ik mij daar een voorstelling van probeer te maken, begint het mij te duizelen, zó ongelooflijk wonderlijk mooi als wij in elkaar zitten. En ik vraag me af waarom het onbewuste in het algemeen zo weinig aandacht krijgt. Want op een of andere manier heb ik altijd de foute aannames gehad die Ap Dijksterhuis in zijn boek ontkracht:

• het bewuste is slim, het onbewuste is dom
• bewust = belangrijk, onbewust = onbelangrijk
• bewust = gevoelig voor positiviteit, onbewuste bevat vooral negatieve informatie

Een beter inzicht is: het onbewuste doet zo ongeveer alles wat psychologisch van belang is - ons bewustzijn wordt alleen maar af en toe geconfronteerd met het eindproduct van die onbewuste processen.

In dit filmpje - leuk om met kinderen te kijken! - wordt een leuk aspect van je onderbewustzijn belicht: unintentional blindness, oftewel onbedoelde blindheid. Hoe goed je ook kijkt naar het filmpje, je neemt alles voortdurend in je op, ik voorspel je dat je aan het eind toch geen antwoord kan geven op de vraag die aan jou wordt gesteld.

Als ik heel eerlijk ben, vond ik mezelf toch nog steeds een domkop. Onbewust had ik namelijk het idee dat ik alles in de gaten moet hebben. Niet te doen, en gelukkig heb ik dat perfectionisme grondig uit mijn systeem kunnen verwijderen (met de opdrachten aan mijn onderbewustzijn zoals ik die in coaching heb geleerd). 

Hoe meer ik hiermee bezig ben, hoe meer ik besef hoe belangrijk een juist inzicht in de werking van o.a. het onbewuste is. Het onbewuste bepaalt mijn keuzes, het onbewuste bepaalt voor het overgrote deel mijn denken en doen. Mijn onbewuste overtuigingen zijn sterker dan mijn bewuste, óók als het gaat over bijvoorbeeld discriminatie. In het boek van Dijksterhuis kun je over allerlei experimenten lezen die dit aantonen. 

Is het leven niet ongelooflijk boeiend?